اصول SOLID در برنامه‌نویسی شیءگرا 🚀✨

اصول SOLID پنج اصل مهم در طراحی نرم‌افزار هستند که به توسعه‌دهندگان کمک می‌کنند کدهای تمیز، انعطاف‌پذیر و قابل نگهداری بنویسند. این اصول توسط Robert C. Martin معرفی شدند و پایه‌ای اساسی برای برنامه‌نویسی شیءگرا (OOP) محسوب می‌شوند.

۱. اصل تک‌مسئولیتی (Single Responsibility Principle - SRP) 🎯

"هر کلاس باید فقط یک دلیل برای تغییر داشته باشد."
یعنی هر کلاس باید یک و فقط یک وظیفه داشته باشد. اگر کلاسی چندین مسئولیت دارد، بهتر است آن را به چند کلاس کوچک‌تر تقسیم کنید.

✅ مزایا:

کاهش پیچیدگی کد
بهبود قابلیت تست‌پذیری
ساده‌تر شدن نگهداری

۲. اصل باز-بسته (Open/Closed Principle - OCP) �

"اجزای نرم‌افزار باید برای توسعه باز، اما برای تغییر بسته باشند."
یعنی باید بتوانید قابلیت‌های جدید اضافه کنید بدون تغییر کدهای موجود. این کار معمولاً با استفاده از وراثت و اینترفیس‌ها انجام می‌شود.

✅ مثال:
به‌جای تغییر مستقیم یک کلاس، از ارث‌بری یا اینترفیس برای اضافه کردن رفتار جدید استفاده کنید.

۳. اصل جایگزینی لیسکوف (Liskov Substitution Principle - LSP) 🔄

"اشیاء یک کلاس والد باید بتوانند با اشیاء کلاس فرزند جایگزین شوند، بدون اینکه رفتار برنامه تغییر کند."
یعنی کلاس‌های فرزند نباید رفتار کلاس والد را نقض کنند.

✅ نکته:
اگر یک تابع با شیء والد کار می‌کند، باید با شیء فرزند هم به‌درستی کار کند.

۴. اصل تفکیک اینترفیس (Interface Segregation Principle - ISP) 🎭

"اینترفیس‌های بزرگ را به اینترفیس‌های کوچک‌تر و خاص‌تر تقسیم کنید."
به‌جای داشتن یک اینترفیس حجیم با چندین متد، بهتر است اینترفیس‌های کوچک‌تر و متمرکز ایجاد کنید.

✅ مزیت:

جلوگیری از وابستگی‌های ناخواسته
افزایش انعطاف‌پذیری

۵. اصل وارونگی وابستگی (Dependency Inversion Principle - DIP) ⬆️⬇️

"ماژول‌های سطح بالا نباید به ماژول‌های سطح پایین وابسته باشند، هر دو باید به انتزاع‌ها (Abstractions) وابسته باشند."
یعنی به‌جای وابستگی مستقیم به کلاس‌های پیاده‌سازی، به اینترفیس‌ها یا کلاس‌های انتزاعی وابسته باشید.

✅ کاربرد:
استفاده از تزریق وابستگی (Dependency Injection) برای کاهش Coupling.